امام محمد باقر علیه السلام میفرمایند:
قراء القرآن ثلاثة : رجل قرا القرآن فاتخذه بضاعة و استدربه الملوک و استطال به علی الناس و رجل قرا القرآن فحفظ حروفه و ضیع حدوده و اقامه اقامة القدح فلا کثر الله هولاء من حملة القرآن و رجل قرا القرآن فوضع دواء القرآن علی داء قلبه فاسهر به لیلة و اظما به نهاره و قام به فی مساجده و تجافی به عن فراشه فباولئک یدفع الله العزیز الجبار البلاء و باولئک یدیل الله عزوجلمن الاعداء و باولئک ینزل الله عزوجل الغیث من السماء فوالله لهولاء فی قراء القرآن اعز من الکبریت الاحمر
قرآن خوانان سه گروهند:
یکی آنکه قرآن خواند و آن را سرمایه ی کسب خود کند و پادشاهان را با آن بدوشد و به مردم بزرگی بفروشد.
و دیگر کسی که قرآن را بخواند و حروف آن را نگهداری کند ولی حدود آن را ضایع سازد و آن را چون قدح ( جام آب) نگهداری کند ( یعنی برای خود نمایی و هنگام سودجویی از آن مرتفع گردد و در سایر اوقات پشت سر اندازد ) خداوند امثال این قرآن خوانان را زیاد نکند.
و دیگر کسی که قرآن خواند و داروی قرآن را بر دل دردمندش نهد و برای ( خواندن و به کار بستن و دقت و غور در معانیش) شب زنده داری کند و روزش را به تشنگی به سر برد و در هنگام نمازهایش و جاهای آن بدان قیام کند و از بستر خواب بخاطر آن دوری گزیند و به خاطر این دسته از مردمان است که خدای عزیز جبار بلا را بگرداند و ببرکت ایشان است که خدای عزوجل شر دشمنان را باز دارد و به سبب آنان است که خدای عزوجل از آسمان باران فرستد، پس به خدا سوگند این ها در میان قرآن خوانان از کبریت احمر کمیاب ترند.
اصول کافی / ج2 / « کتاب فضل القرآن » « باب نوادر » حدیث 1
-------------------------------------------------------
حضرت صادق علیه السلام فرمودند:
« من قرا قرآن فی المصحف متع ببصره و خفف عن والدیه و ان کانا کافرین»
هرکه قرآن را از روی آن بخواند از دیدگان خود بهره مند شود و سبب سبک شدن عذاب پدر و مادرش گردد، اگرچه آن دو کافر باشند.
و نیز فرمودند:
« ثلاثة یشکون الی الله عز و جل: مسجد خراب لا یصلی فیه اهله و عالم بین جهال و مصحف معلق قد وقع علیه الغبار لا یقرا فیه. »
سه چیز است که بدرگاه خدای عزوجل شکایت کند:
مسجد ویرانی که اهلش در آن نماز نخوانند
و دانشمند و عالمی که میان نادان ها و جهال باشد
و قرآنی که گرد بر آن نشسته و کسی ان را نخواند.
اسحاق بن عمار گوید: بحضرت صادق علیه السلام عرض کردم: قربانت گردم من قرآن را حفظ دارم. آن را از حفظ بخوانم بهتر است یا از روی قرآن؟
فرمود: « بل اقراه و انظر فی المصحف فهو افضل اما علمت ان النظر فی المصحف عبادة؟ »
بلکه آن را بخوان و نگاه به قرآن کن که بهتر است. آیا ندانسته ای که نگاه کردن در قرآن عبادت است؟
اصول کافی / ج2 / « کتاب فضل القرآن » « باب قرآة القرآن فی المصحف» احادیث 1 ،3، 5
------------------------------------------------- - -
امام صادق علیه السلام فرمودند:
« نزل القرآن بایاک اعنی و اسمعی یا جاره »
قرآن مانند این ضربالمثل عربی نازل شده: به تو میگویم ولی ای همسایه تو گوش کن. ( نظیر این ضرب المثل در زبان فارسی : به در میگویم که دیوار بشوند )
و در روایت دیگری میفرماید:
« معناه ما عاتب الله عزوجل به علی نبیه فهو یعنی به ما قد مضی فی القرآن مثل قوله : { و لولا ان ثبتناک لقد کدت ترکن الیهم شیئا قلیلا } عنی بذلک غیره »
معنای آن اینست ( معنای حدیث قبل) که هرچه خدای عزوجل به پیامبرش صلی الله علیه و آله عتاب فرموده مقصود از آن دیگران است. مانند گفتار خداوند : { سوره اسرا آیه 74 – اگر نبود که ما تو را استوار داشتیم نزدیک بود کج شوی به سوی ایشان } و با این کلام غیر او را قصد کرده است.
اصول کافی / ج2 / « کتاب فضل القرآن » « باب نوادر » حدیث 14
---------------------------------------------- -
از امام صادق علیه السلام پرسیده شد: قرآن و فرقان دو چیزند( دو معنی دارند ) یا یک چیزند؟ فرمود:
« القرآن جملة الکتاب و الفرقان المحکم الواجب العمل به »
قرآن همه ی کتاب است و فرقان همان قسمت محکم آن است که عمل به آن واجب است.
اصول کافی / ج2 / « کتاب فضل القرآن » « باب نوادر » حدیث 1
--------------------------------------------- -
امام صادق علیه السلام ميفرمايد:
«رب تالي القرآن و القرآن يلعنه».(1)چه بسا تلاوت کنندة قرآن که قرآن لعنتش ميکند
وقتي از حضرت سئوال شد آنان کيانند فرمود: کساني که قرآن را ميخوانند اما به آن عمل نميکنند
همچنین ميفرمايد: «من قراء القرآن من هذه الامه ثم دخل النار فهو ممن کان يتخذ بآيات الله هزوا». (2)کسي که قرآن رابخواندولي به آن عمل نکندبه آتش دوزخ دچار خواهد شد چرا که گوئي در دنيا به تمسخر قرآن مشغول بوده است.
1 ـ بحارالانوارجلد11ص223
2 ـ جامعالاخبار ص 56.
------------------------------------------- - -
امام رضا علیه السلام فرمودند:
«لاتطلبوا الهدي في غير القرآن قتضلوا»
در غير از قرآن هدايت نجوييد که گمراه خواهيد شد.
امالي شيخ صدوق ص 438.
ريان از امام رضا عليه السلام پرسيد : نظرتان راجع به قرآن چيست ؟ امامفرمود : قرآن سخن خداست، فقط از قرآن هدايت بجوييد و سراغ چيز ديگر نرويد که گمراه مىشويد
(بحار الانوار، ج 92، ص 117)
-------------------------------------------
امام رضا عليه السلام در ضمن تجليل از قرآن و اعجاز آن فرمودند : قرآن ريسمانمحکم و بهترين راه به بهشت است، قرآن انسان را از دوزخ نجات مىدهد، قرآن به مرور زمان کهنه نمىشود، سخنى هميشه تازه است زيرا براى زمان خاصى تنظيم نشده است، قرآن راهنماى همه انسانها و حجت بر آنهاست، هيچ اشکال و ايرادى به قرآن راه پيدا نمىکند، قرآن از جانب خداوند حکيم فرود آمده است
(بحار الانوار، ج 92، ص 14)
------------------------------------------
امام باقر علیه السلام میفرماید:
مردم باید قرآن را چنان که که نازل شده است بخوانند و اگر نیاز به تفسیر آن پیدا کردند به سراغ ما آیند، زیرا هدایت، تنها درآمدن به سوی ما و به وسیله ما است.
تفسیر فرات کوفی، ص 258، شماره .351
---------------------------------------- -
امام صادق علیه السلام درباره حق تلاوت آیات میفرماید: آیات آن را با دقت بخوانند، حقایق آن را درک کنند و به احکام آن عمل نمایند، به وعده های آن امیدوار، و از وعیدهای آن ترسان باشند، از داستان های آن عبرت گیرند، به اوامرش گردن نهند و نواهی آن را بپذیرند، به خدا قسم منظور حفظ کردن آیات و خواندن حروف و تلاوت سوره ها، یادگرفتن اعشار و اخماس* آن نیست.»
ارشاد دیلمی، نقل از تفسیر نمونه، ج1، ص.431
*منظور از اعشار و اخماس تقسیماتی است که برای قرآن صورت میگیرد مانند جزء یا حزب و...
---------------------------------------- -
حضرت علی عليه السلام میفرمايد:
«لاخَيرَ فىقِرائَةٍ لاتَدَبُّرَ فيها»
در قرائتى که تدبّر نباشد، هيچ خيرى نيست.
بحارالانوار، ج 75، ص 75.
---------------------------------------- -
امام صادق عليه السلام میفرمايد:
«ألْمُقْرِىءُ بِلاعِلْمٍ کَالْمُعْجِبِ بِلامالٍ وَلامُلْکٍ»
قرائت کننده بدون علم و آگاهى، مثل کسى است که بدون مال و ملک از خود راضى باشد.
مستدرک الوسائل، ج 4، ص 252، مؤسّسة آلالبيت.
----------------------------------------
و همچنین از امام صادق عليه السلام نقل شده است که فرمود:
اى مفضّل! اگر شيعيان ما در قرآن تدبّر مىکردند، در فضيلت ما شک نمینمودند.
بحارالانوار، ج 53، ص 26.
----------------------------------------
در حدیثی پیامبر اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و اله میفرمایند: «من از امت بعد از خودم بیشتر بر کسی خائف هستم که به قرآن روی آورد ولی نادرست تفسیر کند.»
بحارالانوار، ج 89، ص .112
----------------------------------------
حدیث دیگری ترمذی از ابن عباس و او از پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله نقل میکند که حضرت فرمود: «جز در مواردی که علم دارید، از نسبت دادن سخن به من بپرهیزید؛ زیرا هر کس از روی عمد دروغی را به من نسبت دهد جایگاه خویش را در آتش فراهم آورده و هرکس با نظر خود درباره قرآن سخن بگوید، جایگاه خویش را در آتش فراهم کرده است.»
جامع ترمذی، ج 5، ص .199
----------------------------------------
در روایاتی که از پیامبر اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و آله نقل شده است حفظ قرآن بسیار مورد توجه واقع شده و برای آن ثواب و فضیلت فراوانی ذکر شده است. آن حضرت در روایتی فرموده اند:«عدد و درجه های بهشت، عدد آیه های قرآن است، و کسی که همدم قرآن است چون وارد بهشت شود به او گفته میشود: بالا برو و بخوان، که برای هر آیه ای درجه ای است، و بدین ترتیب بالاتر از درجه حافظ قرآن درجه ای نیست.»
بحارالانوار، ج 92، ص .22
----------------------------------------
و فرموده اند: قرآن را بخوانید و آن را حفظ کنید که خداوند دلی را که قرآن را حفظ کند عذاب نمیکند.»
بحارالانوار، ج 92، ص .20
----------------------------------------
و فرموده اند::«کسی که قرآن را حفظ کند و حلالش را حلال و حرامش را حرام بداند، خداوند او را به بهشت میبرد و شفاعت او را درباره 10 نفر از خاندانش که آتش دوزخ به آنها واجب گشته است میپذیرد.»
بحارالانوار، ج 92، ص .20
------------------------------------- - -
و فرموده اند: «لايعذب الله قلباً وعي القرآن»
خداوند قلبي را که قرآن را در خود جاي داده عذاب نميکند.
امالي شيخ صدوق ج 1 ص 6.